XVI Студенческий чемпионат Беларуси (Минск). Другi тур
Дата: 2021-05-22
Вопрос 16: Сотні гадоў басконскія рыбакі гандлявалі траской, вылаўленай на паўночным захадзе Атлантыкі. Франсуа Біл з іроніяй адзначае, што менавіта набытай у баскаў сушанай рыбай сілкаваліся матросы, якія... Адкажыце двума словамі, якія пачынаюцца на адну і тую ж літару: што зрабілі?
Ответ: адкрылі Амерыку.
Комментарий: баскі, якія даведаліся ад вікінгаў аб рыбным месцы, плавалі ў прыбярэжных водах Паўночнай Амерыкі яшчэ з канца XIV стагоддзя. Сушаная траска, якую яны прадавалі, надоўга стала рацыёнам іншых мараплаўцаў, у тым ліку экспедыцыі Калумба, які адкрыў Амерыку афіцыйна.
Источник(и): Ф. Билл, «Красноречие сардинки. Невероятные истории подводного мира» (https://clck.ru/UmpnX).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 17: Ангельскі навуковец Чарльз Фо́стэр захапіўся параўнальнай заалогіяй і ў 2009 годзе апублікаваў кнігу «Бескарыслівы ЁН». Назавіце ЯГО.
Ответ: ген.
Комментарий: у гэтай кнізе з тэістычнага пункта гледжання крытыкуецца твор папулярызатара навукі Рычарда Докінза «Эгаістычны ген».
Источник(и): https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_A._Foster.
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 18: Пасля таго, як у 1926 годзе ў Адэскай вобласці была здзейсненая серыя дзёрзкіх рабаванняў, следчыя не маглі зразумець, дзе рабаўнікі дасталі зброю. Але неўзабаве ім паведамілі пра знікненне рэкеціра «Бені Крыка». Якое слова мы замянілі ў папярэднім сказе?
Ответ: рэквізіту.
Комментарий: адначасова з рабаваннем банка ў Балце следчым даручылі справу аб крадзяжы рэквізіту ў кінастудыі. Як аказалася, бандыты запазычылі на здымках фільма пра налётчыка Беню Крыка два рэвальвера і тачанку.
Источник(и):
1. А. Сидоров, «Батька Махно, Беня Крик и одесская цыганка: союз нерушимый блатной песни и советского кино» (https://clck.ru/Ump8b),
2. https://ru.wikipedia.org/wiki/Беня_Крик_(фильм).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 19: У адным сучасным творы настаўніца літаратуры, назваўшы тэму ўрока, пакідае вучняў у класе адных. Раман, які прапануецца вывучыць такім чынам, у СССР упершыню апублікаваў часопіс «Вакол свету». Як называецца гэты раман?
Ответ: «Уладар мух».
Зачёт: «Lord of the Flies» [лорд оф зэ флис]; «Валадар мух».
Комментарий: па сюжэце рамана Уiльяма Голдынга група дзяцей, якія засталіся на незаселенай выспе, хутка дэградуе без нагляду дарослых. Часопіс пра прыгоды і падарожжы палічыў антураж трапічнага лесу адпаведным.
Источник(и):
1. http://joyreactor.cc/tag/повелитель+мух,
2. https://ru.wikipedia.org/wiki/Повелитель_мух.
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!
Вопрос 20: [Раздаточный материал: Some of our technologies...].
Амерыканскі калега савецкага праграміста Сцяпана Па́чыкава на выставе ў ЗША распавёў аб некаторых з распрацовак сумеснага прадпрыемства. Пасля гэтага Па́чыкаў пакрыўджана спытаў, чаму іх перадавую тэхналогію калега назваў... Якой?
Ответ: самаварнай.
Комментарий: Пачыкаў не вельмі добра ведаў ангельскую мову, асабліва гутарковую. «Some of our technologies» [сам оф а́уа тикно́лоджис] ён прыняў за «samovar-technologies» [самова́р-тикно́лоджис] і, верагодна, вырашыў, што гэта крыўдная мянушка для чагосьці рускага.
Источник(и): Л. Хазиахметова, «Samovar-technologies и 6 мудрых мыслей об успехе от основателя российского IT-рынка» (https://clck.ru/UmjGi).
Автор: Михаил Папков (Санкт-Петербург — Тарту)
!Вопрос 21: Разважаючы аб савецкім балеце, Саламон Волкаў адзначае, што і Галіна Уланава, і Ма́я Плісецкая выкліка́лі захапленне сучаснікаў. Пры гэтым Уланава больш запомнілася як кранальная ПЕРШАЯ, а Плісецкая — як уладарная ДРУГАЯ. Назавіце ПЕРШУЮ і ДРУГУЮ.
Ответ: Адэта, Адылія.
Зачёт: белая лебедзь, чорная лебедзь; усё гэта ў любым парадку.
Комментарий: на самой справе, гэтыя балерыны танцавалі абедзве партыі ў пастаноўках «Лебядзінага возера», аднак далікатную Уланаву запомнілі як кранальную Адэту, а атлетычную Плісецкую — як фатальную Адылію.
Источник(и): С. Волков, «Большой театр. Культура и политика. Новая история» (https://clck.ru/Uqq2v).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 22: Першы збор графічных твораў Шарлоты Саламон выйшаў у 1963 годзе — праз 20 гадоў пасля гібелі аўтаркі — і па аналогіі называўся «Ён у малюнках». У адным са слоў папярэдняга сказа мы прапусцілі некалькі літар. Напішыце гэта слова ў зыходным выглядзе.
Ответ: дзённік.
Комментарий: юная Саламон загінула ў Асвенцыме. Калі яе графічную спадчыну вырашылі апублікаваць, назву для зборніка падабралі па аналогіі з іншым творам ахвяры нацызму — дзённікам Ганны Франк.
Источник(и): М. Степанова, «Шарлотта, или Ослушание» (https://www.colta.ru/articles/specials/14058-sharlotta-ili-oslushanie).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 23: Юрген Штэен піша, што ў іншых гарадах з ІМІ паступалі падобным чынам: звозілі на плошчы на гнаявых драбінах ці прыбівалі да ганебных слупоў. Назавіце ІХ адным словам.
Ответ: кнігі.
Комментарий: у 1933 годзе метафару пакарання для кніг з чорнага спісу нацысты выкарыстоўвалі не толькі ў Берліне на плошчы Опернплац.
Источник(и):
1. А. Ридел, «Книжные воры» (https://clck.ru/UiHd6).
2. J. Burnicki, J. Steen, «Die Bücherverbrennung am 10. Mai 1933» (https://clck.ruhttps//clck.ru/Urgwy).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!
Вопрос 24: [Раздаточный материал:
].
У 2009 годзе вядомая кампанія адмовілася ад шрыфта Futura [футур́ а] на карысць Verdana[верда́на]. Сярод незадаволеных гэтым рашэннем былі і тыя, каму ранейшая літара «О» здавалася больш круглай і падобнай на ГЭТА. Назавіце ГЭТА.
Ответ: [шведская] фрыкадэлька [з «IKEA»] [ике́а].
Зачёт: [шведская] тэфтэ́ля [з «IKEA»], [шведскi] кётбулар [з «IKEA»], [шведскi] мітбол [з «IKEA»] и гэтак далей па сэнсе.
Комментарий: гэтая кампанія — «IKEA», у якой адзін з самых вядомых фірмовых стыляў. Мы раздалі вам назву знакамітых фрыкадэлек, у якой ёсць не вельмі круглая «О».
Источник(и): S. Garfield, «Just My Type: A Book About Fonts» (https://clck.ru/Umjnr).
Автор: Михаил Папков (Санкт-Петербург — Тарту)
!
Вопрос 25: [Раздаточный материал: Handgloves].
Стывен Коўлз лічыць, што слова handgloves [хэндглавз] змяшчае ГЭТА любога шрыфту як літаральна, так і фігуральна, таму што спалучае ў сабе ўсе найбольш характэрныя элементы. Назавіце ГЭТА.
Ответ: DNA [ди-эн-эй].
Зачёт: ДНК.
Комментарий: тут ёсць і вертыкальныя элементы, і скругленыя, і дыяганалі. А літары «d» [ди], «n» [эн] і «a» [эй] прысутнічаюць у гэтым слове літаральна.
Источник(и): S. Garfield, «Just My Type: A Book About Fonts» (https://clck.ru/Umjnr).
Автор: Михаил Папков (Санкт-Петербург — Тарту)
!Вопрос 26: У рамане Джонатана Фоера хлопчык пасля таго, як сяброўка падчас размовы па тэлефоне прызналася яму ў каханні, закрыў бляшанку і ніколі больш не адкрываў. Якое слова мы прапусцілі ў папярэднім сказе?
Ответ: вяровачным.
Зачёт: ніцяным.
Комментарий: дзеці размаўлялі па вяровачным тэлефоне з дзвюх бляша́нак, злучаных аборкай. Хлопчык схаваў злоўленае ў бляшанку каханне на паліцы ў сябе ў шафе. Вядома, адкрываць бляшанку было нельга, таму што тады б яе змесціва знікла.
Источник(и): Дж. С. Фоер, «Жутко громко и запредельно близко» (https://eksmo.ru/authors/foer-dzhonatan-safran-ID15961/quotes/page8/).
Автор: Михаил Папков (Санкт-Петербург — Тарту)
!Вопрос 27: На пачатку ХХ стагоддзя Алек Доўсан напісаў раман, у якім нямецкія шпіёны павінны былі забяспечыць войска прыпасамі ў выпадку хуткага ўварвання ў Англію. Гэтыя шпіёны шукалі — і не безвынікова — нават ІХ на шляху ад узбярэжжа да Лондана. Назавіце ІХ двума словамі, якія пачынаюцца на адну і тую ж літару.
Ответ: стагі сена.
Комментарий: звычайна шукаюць іголку ў стозе сена, тут жа шпіёны-немцы загадзя шукалі самі стагі — неабходны кавалерыі фураж на шляху да сталіцы.
Источник(и): Н. Фергюсон, «Горечь войны» (https://knizhnik.org/nial-fergjuson/gorech-vojny/8).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!
Вопрос 28: [Раздаточный материал:
<...>
Расьце трава — і табе расьці
<...>
і бэз — прадвесьнік ягоны
<...>
і ўсё, што людзі багомілі].
Андрэй Хадановіч, аўтар верша, фрагменты якога вы атрымалі, распавёў, што дзе-нідзе ў Беларусі на яго нават пакрыўдзіліся за тое, што не атрымалася падабраць рыфму. Тры прапушчаныя намі радкі пачынаюцца аднолькава. Як менавіта?
Ответ: Хрыстос прызямліўся [ў].
Комментарий: адштурхнуўшыся ад назвы рамана Уладзіміра Караткевіча «Хрыстос прызямліўся ў Гародні», Хадановіч выказаў здагадку, якія яшчэ гарады мог бы наведаць Ісус. Знайсці рыфму да Бе́расця, Смаргоні і Гомеля паэту ўдалося, але многія іншыя гарады не былі згаданыя.
Источник(и): А. Хаданович, «Хрыстос прызямліўся ў Берасьці» (https://ru.hrodna.life/2019/10/29/andrey-hadanovich).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 29: Жыхары тых раёнаў ГДР, дзе свабодна прымалася тэлебачанне суседняй ФРГ, маглі глядзець знятыя там крымінальныя серыялы і навінныя праграмы. Таму к 1980-ым гадам колькасць заяў на ЯЕ была высокай у асноўным у ваколіцах Дрэздэна, куды сігнал наадварот не даходзіў. Назавіце ЯЕ двума словамі, якія пачынаюцца на адну і тую ж літару.
Ответ: выязная віза.
Комментарий: тыя, хто глядзеў капіталістычнае тэлебачанне, лічылі, што і так ведаюць, як ідуць справы за мяжой, і ехаць туды самі не вельмі хацелі. А вось жаданне пакінуць ГДР у тых яго жыхароў, хто быў абмежаваны ў інфармацыі, заставалася высокім.
Источник(и): Д. Окрест, Е. Сенников, «Они отвалились» (https://clck.ru/UiKSh).
Автор: Михаил Малкин (Люберцы)
!Вопрос 30: Гераіня экранізаванага рамана на ўроку разважае, як перасадзіць аднаго аднакласніка такім чынам, каб ён паставіў сіняк іншаму. Якое кароткае слова мы замянілі ў папярэднім сказе?
Ответ: шах.
Зачёт: мат.
Комментарий: гераіні «Ходу каралевы» Бэт Ха́рман было не вельмі цікава ў школе — так, на ўроку фізікі сілавыя лініі магнітнага поля выклікалі ў яе асацыяцыі з дальнабойнымі шахматнымі фігурамі ладдзёй і сланом.
Источник(и): «Queen’s Gambit» 19/219.
Автор: Михаил Папков (Санкт-Петербург — Тарту)
!